۱۳۹۰ بهمن ۱۱, سه‌شنبه

اَوّل


چرا این­طور نگاه می­کنید؟ نه شاخ دارم و نه گوش­های دراز! فقط از این­که باید یک سال دیگر صبر کنم، دردم آمده و این شکلی - شبیهِ گلِ وارفته-  شده­ام. این که دیگر چپ چپ نگاه کردن ندارد. به کسی هم ربط زیادی ندارد و فقط یک چیزی است بین من و خودم. راستش این ماسماسک خودش اصلا مهم نیست. اصل مطلب چیز دیگری است. خوب طبعا من هنوز آن­قدر احمق نشدم که هر سال ، سالمرگِ خاله جان بزرگه که می­رسد، شال و کلاه کنم و بعد از کلی قائم باشک با جنابِ همسرخان، از تهران راه بیفتم بروم دماوند تا فقط آن ، چی بهش می­گویند، همین نامچه، را هم بزنم و بیایم تهران، از اولش هم از این کارها بدم می­آمد. اما خوب حالا، رازِ اصلیِ ماجرا، خودِ همین خاله خانوم است. خاله جان بزرگه ی خدابیامرز خوب زنی بود. پنج سالِ پیش مُرد. بزرگ خاندانِ خانواده ی بی انتهای پدری بود و امکان نداشت کسی با یک کوه گِره بیاید پیش خاله جان بزرگه و بعد از حرف زدن با او گره­گشایی نشود!

 اول­ها همه می­گفتند عاقله زن است و حرفهایش، حرفِ خیر. بعد گفتند نفسش حق است و جان دارد. کم کم گفتند دست خیر دارد و این اواخر کار داشت می­کشید به سِحر و جادو. خودش خبر نداشت که این همه خاصیت برایش ردیف کرده­اند. به هر حال یک جورهایی شده بود چشم امیدِ همه. چه وقتِ بودنش و چه بعد از مرگش و خوب من هم با همه ی بی اعتقادی­ام، این اواخر دیگر از این قاعده مستثنی نبودم.

چاره­ای نداشتم. گِره­ای به زندگی­ام افتاده بود که هزار دندان هم چاره­اش نمی­کرد. دستِ آخر، یک بار که با چشمِ گریان رفتم سراغِ مامان، یادم آورد که اگر به تنهایی از پسِ این گره بر نمی­آیم، دست به دامانِ خاله جان و حلیمش شوم. مشکل اما یکی دو تا نیست. با همسر خان چه باید می­کردم؟  راستش جرات هم نمی­کردم هر سال بهش بگویم که راه افتاده­ام این همه راه گز کرده­ام تا دماوند برای آن حلیمِ کذایی، فقط هم به خاطر خیرات و نذری و این حرفها. سال اول بهش گفته بودم که برای به هم زدنِ حلیم و ثواب و از این حرفها می­روم و همسر خان بعد از اینکه با چشم­های وغ کرده­اش نگاهم کرد، کتابش را ­گذاشت زمین و بعد از خنده مفصلی بهم ­گفت: "نگو دختر! زشته! تو مثلا لیسانسِ این مملکتی!" از آن وقت به بعد دیگر حتی یک کلمه هم حرفی نزدم و حتی یادآوری نکردم که سالروزِ فوتِ خاله جان است. جرات نداشتم حتی اسمِ حلیم و خاله جان را کنار هم بیاورم.

دیگر همه فهمیده بودند که همسر بنده یک چیزیش هست. حتی مامان که آن اوایل یک دامادم می­گفت و صد دامادم از دهانش می­ریخت، وقتی که دید هر سال به جای گفتنِ اصل ماجرا چیز دیگری سرِ هم می­کنم تا به حلیمِ خاله جان برسم، گفته بود :"خوب کاری می­کنی مادر! این پسر ماشالا همه رو از بالا نیگا می­کنه! یکی هم نیست بهش بگه بابا جون بیا پایین! فکر کردی کی هستی حالا؟ 4 کلاس بیشتر و کمتر که این حرف­ها رو نداره پسرجون!"

 راست هم می­گفت اما مامان نمی­دانست که من برای همین 4 کلاس بیشتر و کمتر است که هر سال تا دماوند گَز می­کنم. راستش من یک جورهایی زندگی عادی خودم را به هم ریخته بودم تا در کنکور ورودی فوق لیسانس پذیرفته شوم. که فاصله­ام را با همسر خان کم کنم. جان می­کندم تا جلوی همسر خان و رفقایش کم نیاورم و توی جمع حرفی برای گفتن داشته باشم، اما انگار فایده­ای نداشت. چند بار هم سر همین چیزها جر و بحثمان شد. یک بار بهش گفتم :"لا­اقل دیگه اینقدر متوجه باش که توی جمع آدم را ضایع نکنی جنابِ دُکتر." این جنابِ دُکتر را گفته بودم تا متلک بیندازم و بهش بفهمانم که دُکتر بودن و کتاب خواندن برای داشتنِ عاطفه و محبت و شعور شاید لازم باشد، اما قطعا کافی نیست. اگر فکر کردید بهش برخورد و یا ناراحت شد و یا حداقل فهمید که متلک می­اندازم سخت در اشتباهید. به جایش گفت:" تو هم لااقل توی جمعی که رفقای من هستن دیگه اینقدر متوجه باش که سر 4 تا مسئله جدی از اون 6 تا دونه رمانی که خوندی فاکتِ علمی نیاری واسم." 4 سالِ تمام می­شد که افتاده بودم دنبالِ کنکور فوق لیسانس و کُلِ سال را مشغول درس خواندن بودم تا روز موعودِ کنکور برسد. اما درست همان روز که سر می­رسید انگار هر چه خوانده بودم بَک اِسپیس خورده بود و آخرِ امتحان، جز یک دستِ خیس از عرق و یک حُلقومِ خشک و یک کامِ چسبناک در دهانم، چیزی باقی نمی­ماند. اگرچه از این بابت خیالم راحت است که سه سال اول را هر طوری بود از همسرخان پنهان کردم، اما ماه پشت ابر نماند و پارسال بالاخره دستم رو شد.

 امسال می­شود پنجمین سالِ کنکورِ فوق لیسانسِ من و سالِ سومی بود که من دست به دامانِ خاله جان بزرگه شده بودم. خاله جان بزرگه که رفت، دختر بزرگش سرِ اولین سالمرگش به همه خانواده زنگ زد و گفت که خواب مادرش را دیده و در خواب با قیافه­ای گرفته بهش گفته، اگر هر سال وقتِ رفتنِ من بساط حلیم پزان به پا نکنی نمی بخشمت. خاله جان در خواب تاکید کرده بود که خانواده باید بداند که سایه ی نفسِ حقش هنوز سرشان مانده و همچنان هیچ کس در خانواده برای حل مشکلاتش تنها نیست. حالا هم 4 سال بود که بساطِ همین ماسماسک، این نامچه را می­گویم دیگر، اصلا گوشتان را بیاورید جلو،-- همممیین خیرات و نذررری به پا می­شد و همه خانواده جمع می­شدند که به جای خاله جان با حلیمِ خیراتی و نذری­اش، درد و دل کنند و آن را هم بزنند و حاجت خود را از دستانِ دور از دسترسِ خاله جان بخواهند. هر سال هم هر کس به نوبتی که به محل رسیده بود، حلیم را به هم می­زد. این یک قانون بود و دخترِ بزرگِ خاله سرِ این موضوع ابدا با کَسی شوخی نداشت و غیر از این را حق خوری می­دانست. مامان حق را به دُخترخاله می­داد و می­گفت نوبت در برآورده شدنِ حاجت مهم است و خاله جان برای نفر اول بیشترین انرژی را می­گذارد و این خیلی در روا شدنِ حاجتهای کذاییِ ما مهم بود. خوب از همین جاست که من دردم می­گیرد. سه سالِ پیش که من هم از سرِ ناچاری تن به هم­زدنِ حلیم سپرده بودم، سرِ بهانه جور کردن برای همسر خان، زمانی رسیدم که درست نیم ساعت قبلش نفر اول سر رسیده بود، پارسال هم فقط سرِ 5 دقیقه دیر جنبیدن از خانه خودتان خوب می­دانید که در تهران 5 دقیقه چقدر می­تواند سرنوشت ساز باشد- و امسال هم که دستِ باران در کار بود و ترافیکی که دنبالش آمد . سه سال است که نفر اول نیستم و حالا از این دردم گرفته که با احتساب اینکه سال چهارم را هم دیر رسیدم، احتمالا هم­چنان پشت کنکور خواهم ماند و یک لیسانسیه ی به درد نخور باقی.

۱۳۹۰ بهمن ۹, یکشنبه

آبستن دوران



هر روز که هم آغوش دلواپسی باشی و هم‌بستر اندوه،
 آبستنِ غم هم می‌شوی!
غم خودش بزرگ می‌شود و قد می‌کشد
 بی هیچ خَرجی!
هر روز اگر یک جایش بلنگد،
-این زندگی دست‌و‌پاشکسته را می‌گویم-
غم هوایش را دارد،
حواله‌اش بدهی به آن،
خودش راست‌وریس می‌کند همه چیز را و
یادت می‌آورد که همیشه یک چیزی کم است،
کمبود چشمه‌ی شوری می‌شود که
 از چشم‌هایت به بیرون می­جوشد،
بلعیدی‌اش؟
حالا غم سِقط شد،
اما،
فردا باز هم آبستنت می‌کند،
این زندگی بی پیر را می‌گویم!

----

دو ترجمه شعر نیز در کافه داستان منتشر شده است ...


زنان گمشده/شاعر: لوسیل کلیفتون/ترجمه: نیلوفر انسان
گمشده/شاعر: سُهیر حماد/ترجمه: نیلوفر انسان

۱۳۹۰ دی ۱۸, یکشنبه

بند ب

گوشی تلفن را که قطع کرد، به ورق پاره های روی میزش خیره شد. نفس عمیقی کشید و دستش را رو شقیقه ها کشید. به دیگران حق می داد که به همین راحتی، نخواهند قدمی برای گرفتاری اش بردارند، با این حال احساس می کرد از همه کسانی که دست کمکشان را پس کشیده­اند، بدش می آید. سخت بود از دیگران تقاضای کمک داشتن. عادتش نبود که از مردم توقع داشته باشد. فکر می کرد، شاید اینطور مزاحم دیگران است و گوشه چشمی هم به غرورش داشت. دوست نداشت لگد مالش کند. تا به همین روزها که حسابی گرفتار شده بود و چاره ای نداشت. دفترچه تلفنِ گوشی همراهش را بالا و پایین کرد. هیچ  کسِ دیگری برای رو انداختن باقی نمانده بود که کارمند هم باشد، جز او. دلش لرزید، اما مجبور بود. شماره را که گرفت ، بعد از سه بوق، از آن طرف خط مثل همیشه با یک جانم، جوابش را داد و سلام کشدارش مطابق معمول دوست داشتنی بود. گفت که زنگ زده تا حالش را بپرسد و بعد از اینکه کمی از روزمرگی­ها گفتند، خداحافظی کرد. هیچ چیز دیگری نگفت. نمی­خواست بفهمد که مثل همان وقت­ها، هم­چنان یک قدم عقب تر از اوست و حالا هم لنگ 4 5 میلیون پول. گوشی را که گذاشت، حسابی عصبانی بود. با مشت، محکم کوبید روی میز و بالا تنه­اش را روی آن پرت کرد. فُرمِ مدارکِ مورد نیاز برای وام بانکی، به زمین افتاد. خم شد تا فُرم را بردارد. بندِ "ب" بدجوری به صورتش سیلی می زد :
ب :هم چنین برای گرفتن این وام، دو ضامن معتبر که کارمند یا بازنشسته دولتی باشند؛ مورد نیاز است.

نون الف - تابستان 89


۱۳۹۰ دی ۱۵, پنجشنبه

بهانه نمکی



یاد اگر نرفته باشد به فنا و

هنوز دَم بِدَمد بر کالبدِ روح و

رفیق گرمابه و گلستانِ «آلزایمر» نشده باشد

به طوفانِ نوازشی

بهانه ها را حضم می کند و

شور پس میدهد آنها را

«بهانه نمکی»

هنوز خطِ تولیدش نخوابیده!

نون الف - مهر 90

۱۳۹۰ دی ۱۲, دوشنبه

هیچ

لانه که می کند دنیا

پیچ در پیچ، درونت

می بری پناه بر هیچ

دخیل می بندی اش

هیچ نمی یابی

و حاجت روا می شوی!

نون الف - خرداد 90



خورشیدِ آواره

خورشید در مغرب
   
             آنقدر می گرید

                      بر آوارگی اش،
                             
                                 که سرخ می شود.


خون که می دود در صورتش

                     دل تنگ مشرق

                              پناه بر تاریکی می برد

                                             شاید که تاب بیاورد غمِ آوارگی را


خورشید را از شب چه انتظار؟

                           شب، شب است

                                    تا گرگ و میش هوا اما

                                                        باید تاب آوردش

                                                                         با خیال،
   
                                                                                   که خود

                                                                                          آواره ای است خوشبخت!


نون الف - بهار 89